FENERBAHÇE STADI – 2
Arif Atılgan
2000 li yıllarda Fenerbahçe, iktidara yük olmadan stadını yeniden inşa edebilmiştir.
Bu yazıda 1949-1965 yılları arasındaki eski Fenerbahçe Stadını anlatmak istiyorum.
Stadın içersinde bulunduğu arazinin tamamının çevresi üzeri tel örgülü 4-5 mt yüksekliğinde taş duvar ile çevriliydi. Duvarla çevrili arazinin içersindeki stada, Recep Peker Caddesi tarafındaki şimdiki numaralı tribün girişinin olduğu yerde bulunan kapıdan girilmekte idi. Bu kapıda bulunan gişelerden bilet alınarak önce araziye girilir, daha sonra hangi tribünün bileti alınmışsa o tribüne bilet gösterilerek girilirdi. Sahadaki kalelerin biri Recep Peker Caddesinin bulunduğu deniz tarafında, diğeri ise Taşköprü Caddesinin bulunduğu demiryolu tarafında idi. Ahşap olan kapalı tribün Kurbağalıdere tarafında, büyük açık tribün kapalının karşısında okul tarafında, küçük açık tribün demiryolu tarafındaki kalenin arkasında bulunurdu. Stada girilen taraftaki kale arkasında tribün bulunmaz oraya duhuliye denilirdi. Anlaşıldığı gibi statla araziyi çevreleyen duvar arasında boş alanlar bulunurdu. Açık tribünün okulla arasında kalan alan oldukça büyük olduğu için orada bizler mahalle maçları yapardık.
Statta, Fenerbahçe Salı ve Perşembe günleri antrenman yapardı. Burada resmi maç oynamaz, özel maçlarını, özellikle sezon öncesi hazırlık maçlarını oynardı. Fenerbahçe Stadında daha çok amatör küme, genç takım ve okul maçları oynanırdı. Bir de 23 Nisan, 19 Mayıs törenleri yapılırdı. Kapalı tribünün altında soyunma odaları, orta üst tarafında 1mt lik ahşap bir korkulukla ayrılmış şeref tribünü yer alırdı. Şeref tribününün üst bölümünde camekân arkasında tüm kupalar vs nin de sergilendiği kulüp mekânı bulunurdu. Gündüzleri stadın kapısı açık olduğundan herkes rahatlıkla içeri girebilirdi.
Stada arabalar ön kapıdan girerler ve kapalı tribünün civarında park ederlerdi. Futbolcuların hepsi arabalı değildi. Sadece Lefter Küçükandonyadis Büyük Adada yaşadığı için Kurbağalıdereye kadar teknesi ile gelir, teknesini Kurbağalıdere köprüsünün civarına bağlar ve oradan stada yürüyerek gelirdi. Saha çayırdı. Üzerinde oynadıkça daha çok oynanan orta kısımları kelleşir, kenarlar yine çayır olarak kalırdı. Bu arada, genellikle tırmandığımız dış duvarın üzerindeki tel örgülerin arasından geçip aşağıya atlayarak maçlara girdiğimizi itiraf etmek isterim.
Kulüp mekânının olduğu camekânın arkasında 1960 yılının şampiyonluk kupası ve o kadronun resmi dikkat çekerdi. Geçtiğimiz yıl kaybettiğimiz, semtimizden büyüğümüz Nedim (Günar) Ağbinin de o fotoğrafta olması bizleri gururlandırırdı. Belki 1 bekçi ile korunan tesislere hırsız bile girmezdi.
Eski Fenerbahçe Stadı Kadıköylülere önemli anılar bırakmıştır.
ARİF ATILGAN ARALIK 2012
23 Nisan törenlerinde Nurettin Teksan ilkokulu öğrencileri olarak, stadda renkli elbiselerle dans ettiğimizi hatırlıyorum. Bir defasında ne hikmetse, ailelerimize çinli kıyafetleri yaptırılmış, öyle gösteri yapmıştık. Belki de dünyada başka tür insanlar bulunduğunu fark etmeleri için.
O zaman yanılmıyorsam stadın etrafında küçük amatör spor kulüplerinin de binaları vardı.
Burası Papazın çayırı diye anlandırılırmış. Sonradan Saint Joseph'in hocalarının geçmişte okulun burada spor etkinlikleri için kullandıkları yer olduğunu söylediklerini hatırlıyorum. Okulun sanki bir parça Hasanpaşa Gaz fabrikası ile de bir ilişkisi olduğunu tahmin ediyorum. En azından buharlı makine ile elektrik üretimi için gerekli olan kömür Küçük Moda ile Şifa arasında denize uzanan iskeleye yanaşan gemilerle sağlanıyormuş. Sonra gene buhar gücüyle, raylı sistem üzerinde çalışan vagonlarla yukarı çekiliyormuş. Stad'ın arkasından Koç fabrikasının sonradan kurulduğu yerden yukarı, Küçük Çamlıca'ya kadar frerlerle yürüyüş yapardık.
Dünyanın en büyük bioloji müzelelerinden biri olan okuldaki müze bu alanda yüz-yüzelli yıl önce yaşayan canlıların paha biçilmez bir belgesi olarak hala duruyor.
Zannedersem okuldaki öğretim yılı sonu düzenlenen turnuvalar bu alandaki spor şenliklerinin bir kalıntısıydı.
FB'den söz ederken belki 1870 Beyoğlu yangını sonrası Moda'ya yerleşen ingilizlerin, Kalamış ve Fenerbahçe'de rumlarla birlikte yaşamaya başlayan lövantenlerin, fransızların, italyanların sporla olan ilişkisine de bakmak iyi olabilir. Çünkü futbolun, yelken, kürek, yat yarışları gibi deniz sporlarının, basketbolün, voleybolün, eskrimin (ve hepsini burada sayamayacağım bouclier, raquettte… gibi bugün unutulan sporların) Anadolu yakasında yerleşmesinde onların katkısı olmuştur. Ben örneğin eskrim yaptığımızda fransız askerlerinden kalma epe, flöre, kask gibi aparatları kullandığımızı hatırlıyorum.
(Bir başka bahiste Kadiköy arkeolojisi ile ilgili yaptıkları çalışmalara da belki atıf yapma imkanı olur. )
Çok selamlar.
Korhan Gümüş
İngilizlerin 1870 Beyoğlu Yangını sonrası Moda'ya geldiklerini öğrenmiş oldum Korhan Bey.
Teşekkürler.
sevgili arif gene beni -bizi çocukluğumuza -ilk gençliğimize o güzel kaleminle götürdün sağ var ol..ben ahşap stad halinde iken orta binada müzenin yandığını hatırlıyorum ..acaba karıştırıyor muyum..
Sevgili Arif…yazına istinaden benim ilkokulda ilk izci oluşum sonrası 23 Nisan
Törenlerini bu eski Fenerbahçe statında gerçekleşmişti.Ayrıca yazında değindiğin gibi
bu eski stadın arka kısmı çok büyük bir alana sahipti.Yine çocukluk yıllarında başta
Japon Mehmet,Altan,sen,Amerikalı Serdar,Fettah,Yusuf Ayhan ben ve daha pek
çok arkadaşımızla bir gün buraya maç yapmak için gitmiştik.Tabi ben eve haber
vermediğim için dönüşümde işten dönmüş babamı elinde mangal maşası ile bulmuş ve o akşam epey dayak yemiştim.Fenerbahçe hakkındaki yazınla bizleri
bir kez daha aydınlattığın için teşekkür ederim.Sevgilerimle.
Ünsal ağabeyin o günkü muhteşem maçında ben de duvardan atlayarak tahta tribüne girmeyi başarmıştım.. Fenerbahçe B takımına karşı oynamıştı Yeldeğirmeni. A takımı maçından önce. Öyle hatırlıyorum. Senin arkadaş trbünden Ünsal ağabeye bağırınca burada benim de öyle bir anım geldi aklıma. Salı-Perşembe antreman olurdu ya. Bir kaç arkadaş tahta tribüne çıktık antremanı izliyoruz.. Aramızda Muhlis'in akrabasından, memleketten gelmiş bir arkadaş daha var. (Şeref değil.o artık buralıydı ve toptan anlardı). O arkadaşın futbolcuları tanımadığını anladım. O sırada futbolcular da kpşu pistinde ısınma turları atıyordu. Dedim ki ona; Bak, futbolcular önümüzden geçerken ''Piç Kadri'' diye bağıracaksın.. Tamam dedi.. Tam önümüzden geçerlerken bir feryat.. Piç Kadriiiii…Rahmetli Kadri Aytaç çakıldı kaldı. Çok kızdığı belliydi… Sonra bize baktı.. 3-4 ufak çocuk.. Yaşmız 12-13.. Belki bayağı bir küfür etti, biz duymadık. Değmez dedi gitti.. Ben utandım. Çocuğa söylemesini ben istedim ama bu cüreti göstereceğini yine de tahmin etmemiştim. Çok utandım.. Sonra aramızda tartışmıştık. O bana sen öğrettin dedi. Bağır dedin bağırdım.. Diyecek söz yoktu.. Ama buna cesaret edeceğine hiç inanmamıştım…